نقد فیلم روز بلوا – عروسک خیمه شب بازی
«سیانور» و «دارکوب» مهم‌ترین فیلم‌های بهروز شعیبی هستند. یکی تاریخی/ جنایی و دیگری اجتماعی که در ظاهر ربط چندانی به‌هم پیدا نمی‌کنند. فیلم او در جشنواره امسال روز بلوا توسط سازمان اوج تهیه و تولید شده است.
وقتی بهروز شعیبی «سیانور» را ساخت، بسیاری از موضوع خط قرمزی آن تعریف کردند و پرداختن به جریان‌های سیاسی وابسته به مجاهدین خلق را اتفاق مثبتی دانستند. این درحالی بود که همزمان با این فیلم، «ماجرای نیمروز» محمدحسین مهدویان هم با خط داستانی که به مجاهدین مربوط می‌شد، روی پرده رفت. فیلم شعیبی کجا و فیلم مهدویان کجا؟ «سیانور» در مقابل «ماجرای نیمروز» به یک کبریت بی‌خطر می‌مانست. فیلمی فرمایشی بود که نگاه رسمی در آن موج می‌زد.
«دارکوب» هم هرچند موضوعی اجتماعی داشت اما بازهم شبیه به‌یک کبریت بی‌خطر بود که مضمون اجتماعی دمده و قدیمی را دستمایه خود قرار داده بود و البته با کاراکتر زن معتاد پرحاشیه‌اش، توانست سروصدا کند و در رقابت‌های سیمرغ هم دست‌خالی از با جشنواره خداحافظی نکند.
روز بلوا هم در ادامه مسیر فیلم‌های قبلی شعیبی است. فیلمی که سعی کرده مضمونی را انتخاب کند که حاشیه‌برانگیز باشد و حرفی برای گفتن داشته باشد. فیلم درباره فسادهای مالی و رسوایی‌های مالی در سطح کلان دولتی و حکومتی است. چنین موضوعی اما در سال‌های اخیر بارها مورد استفاده قرار گرفته. اصلاح‌طلب‌ها، اصول‌گراها، اپوزسیون و سایر اقشار سیاسی بیش از هرچیز در این سال‌ها از رسوایی‌های مالی سخن برده‌اند و درباره‌اش تا دلتان بخواهد فیلم، برنامه، سریال و… ساخته‌اند.
چطور یک فیلم تکراری را محبوب کنیم؟
شعیبی که از فضای روز جامعه به‌خوبی باخبر است، می‌دانسته که برای پرداخت دوباره به چنین موضوعی می‌بایست چیز جدید و خاصی در چنته داشته باشد تا فیلمش تکرار یکسری حرف و شعار نشود. این است که در روز بلوا دستش را به سمت آن سوی خط قرمزها میبرد تا با استفاده از مواردی که پیش از این امکان استفاده ازشان نبوده است، اثری تحویل دهد که شاید حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد اینست که تنها یکی مانند بهروز شعیبی یا مثلا ابراهیم حاتمی‌کیا و رضا میرکریمی آن هم در همکاری با سازمان اوج اجازه دارند سراغ چنین موضوع و مواردی بروند.
بعید است کارگردانی مستقل بتواند سمت چنین مضمونی برود. فسادهای مالی بله! این روزها همه می‌توانند از فسادهای مالی حرف بزنند و بسازند. مخصوصا بعد از علنی شدن وسعت چنین فسادهایی و دستور مستقیم رهبر معظم برای پیگیری دقیق و اصلاح این فسادها همه دست‌به کار شده‌اند تا حتی اگر دغدغه‌شان هم نباشد یک ناخنکی به بحث فسادهای مالی بزنند.
با رانت چه کنیم؟
تنها میرکریمی بود که توانست «زیر نور ماه» را بسازد که در آن یک طلبه در آستانه ملبس شدن به اساس پوشیدن لباس شک می‌کند یا.تنها حاتمی‌کیا امکان ساخت فیلمی مانند «بادیگارد» یا «آژانس شیشه‌ای» را پیدا می‌کند. قضیه روز بلوا هم دقیقا همین است.
فیلمی که یک روحانی معتبر و شناخته شده را می‌اندازد وسط یک فساد بسیار بزرگ مالی و در این‌میان کلی آدم قدرتمند و صاحب منزلت در سیاست و ارکان اصلی قدرت را هم در این فساد شریک می‌کند.
مردم باور نخواهند کرد
نکته مورد اشاره دیگر، موضع میانه و خنثی خود فیلم روز بلوا است که هم خدا را می‌خواهد و هم خرما را. شبیه به همه جریان‌های اصلاح‌طلبانه‌ای که در این سال‌ها دیده‌ایم و همین برخورد را با مسائل داشته‌اند. فیلم محصول یک نگاه مذبذب اصلاح‌طلبانه است که هم می‌خواهد گناه را از دامن قهرمانش بشورد، هم به وضع موجود به‌سختی انتقاد کند، هم دم صحابه قدرت را ببیند و هم مردم را راضی نگه دارد….و خب معلوم است که نمی‌شود و نتیجه فیلمی می‌شود معلق میان زمین و هوا.
فیلمساز گمان میبرد بی‌اطلاعی قهرمانش از آن‌چه در اطرافش در نزدیک‌ترین افراد خانواده او و در خانه‌اش می‌گذرد، دلیل خوبی است برای تبرئه و همذات‌پنداری تماشاگر با او. اما آقای شعیبی کجای کارید؟ مردم مدت‌هاست که چوب ندانم‌کاری و همین بی‌اطلاعی‌های افراد مسئول و اصلاح‌طلبان را می‌خورند. حالا دارید بی‌اطلاعی قهرمانتان را توجیه می‌کنید؟ اگر حلال و حرام برای قهرمان فیلم شما اهمیت داشت، خیلی زودتر به آمد و شد حساب بانکی خود حساسیت نشان می‌داد. این پول‌های بزرگ و ارقام هنگفت مگر یک قران و دوهزار هستند که ورود و خروجشان به حساب بانکی مشخص نشود؟ آقای شعیبی دوران سازندگی و کارگزارانی‌ها دیگر تمام شده. مردم فیلم شما را باور نخواهند کرد. ضمن اینکه در فیلمسازی کماکان پر از مشکل هستید. هنوز نمی‌توانید داستان تعریف کنید و ریتم فیلم‌تان را متعادل نگه دارید. به‌جای ساخت چنین فیلم‌های تاریخ و دوران گذشته‌ای، کمی برای سینما وقت بگذارید.
کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.
نوشته نقد فیلم روز بلوا – عروسک خیمه شب بازی اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.
