پدران و پسران سینمای ایران

خانواده‌های فعال درزمینهٔ هنر زیاد هستند. بعضی وقت‌ها پسران جای پای پدران می‌گذراند، گاهی پدران را جا می‌گذراند و گاهی هم در سایه موفقیت‌های پدر، مسیرشان را ادامه می‌دهند. همایون شجریان، مشعل موسیقی پدر، محمدرضا شجریان را روشن نگه می‌دارد و حافظ ناظری بهترین یار شهرام ناظری می‌شود. احسان خواجه امیری بار دیگر نام پدرش، ایرج، را زنده می‌کند و در موسیقی پاپ پیشتاز می‌شود.
ازاین‌دست روابط در سینما هم کم نیست. خانواده فراهانی یکی از مهم‌ترین خانواده‌های هنر و سینمای ایران هستند. بهزاد فراهانی، همسرش فهیمه رحیمی نیا، دخترانش گلشیفته و شقایق و به‌تازگی پسرش آذرخش هم هرکدام مسیر خود را در سینما طی می‌کنند.
آموزش‌های کودکی، ارتباط با فضای حرفه‌ای یا سهولت در ورود به هنر، هرچه که باشد، هنر و سینمای ایران بارها شاهد موفقیت نسل‌های متمادی یک خاندان بوده است. این روزها هم سونامی ساخته میلاد صدر عاملی، بعد از موفقیت در جشنواره فجر، راهی شبکه نمایش خانگی شده است، تا بار دیگر، رابطه‌های پدر و پسری سینمای ایران موردتوجه قرار بگیرد. به همین بهانه، در این یادداشت نگاهی می‌اندازیم به پدران و پسران سینمای ایران.

1- مسعود کیمیایی و پولاد کیمیایی

مسعود خان کیمیایی که دیگر نیاز به معرفی ندارد. خالق قیصر و گوزن‌ها و از پیشتازان موج نوی سینمای ایران با اولین فیلمش به‌عنوان یک فیلم‌ساز خوش‌ذوق که خارج از جریان سینمای عامه‌پسند و تجاری فیلمفارسی حرفی برای گفتن داشت معروف شد. سینمای ناب و منحصربه‌فرد کیمیایی آن‌قدر نفوذ داشته است که حالا به فیلم‌هایی چون درخونگاه لقب نئوکیمیایی می‌دهند.
پولاد کیمیایی، فرزند مسعود کیمیایی کارش را با بازیگری در آثار پدرش آغاز کرد. او ابتدا در سرب و بعد در تجارت ظاهر شد و درنهایت با جرم توانست نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فجر بشود. بااین‌حال شاید بهترین بازی پولاد در سریال مرگ تدریجی یک رؤیا ساخته فریدون جیرانی رقم خورد و بی‌شک این گشت ارشاد بود که او را به‌عنوان بازیگری مستقل از سینمای پدرش مطرح کرد.
پولاد با معکوس وارد حرفه کارگردانی شد و سعی در بازآفرینی میراث پدر در یک جهان نو داشت. درنهایت، پولاد کیمیایی همیشه در سایه کیمیایی بزرگ به فعالیت هنری‌اش ادامه داده است و رهایی از این سایه چندان راحت نیست.

2- عزت‌الله انتظامی و مجید انتظامی

عزت‌الله انتظامی، آقای بازیگر سینمای ایران، فعالیت هنری‌اش را از تئاتر شروع کرد با حضور در گاو ساخته داریوش مهرجویی از مهم‌ترین بازیگران جریان موج نوی سینمای ایران لقب گرفت . انتظامی با کسب جایزه هوگو نقره‌ای از جشنواره شیکاگو، اولین بازیگر ایرانی بود که در یک فستیوال بین‌المللی برنده جایزه می‌شد.
مجید انتظامی اما راهی مستقل از پدرش طی کرد. او در کودکی به تحصیل موسیقی پرداخت و نزد استادانی چون کمال پورتراب آموزش دید. مجید انتظامی بعد از سفر به آلمان و تحصیل موسیقی به ایران بازگشت و با ساخت موسیقی فیلم سفر سنگ ساخته مسعود کیمیایی، به یکی از مهم‌ترین چهره‌های موسیقی متن در سینما تبدیل شد. مجید انتظامی با دریافت چهار سیمرغ بلورین در رده پرافتخارترین آهنگسازهای سینمای ایران قرار دارد و با بای سیکل ران، روز واقعه و بوی پیراهن یوسف و از کرخه تا راین، برخی از ماندگارترین موسیقی‌های متن در تاریخ سینمای ایران را آهنگسازی کرده است.

3- فرامرز قریبیان و سام قریبیان

فرامرز قریبیان بازیگری را با آثار مسعود کیمیایی شروع کرد و درخشش در خاک و گوزن‌ها او را به‌عنوان یک بازیگر سطح اول مطرح کرد. قریبیان تاکنون سه بار برای فیلم‌های بندر مه‌آلود، ترن و مرد بارانی برنده سیمرغ بلورین جشنواره فجر شده است. قریبیان با بازی در خروج ساخته ابراهیم حاتمی کیا به‌روزهای اوج بازیگری‌اش بازگشت و بعد از درخشش در این فیلم از بازیگری خداحافظی کرد.
سام قریبیان در کودکی کنار پدر در چند فیلم ازجمله گردباد حضور پیدا کرد و بعدها به‌عنوان مجری وارد تلویزیون شد. سام قریبیان در ادامه مسیر کاری‌اش و بعد از بازگشت از آمریکا، فعالیت پشت دوربین را به‌جای بازیگری برگزید و با فیلم‌نامه گناهکاران به کارگردانی پدرش، توانست نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فجر شود. سام با 360 و عالی‌جناب، کارگردانی را هم تجربه کرد. با همه تلاش سام قریبیان برای استقلال از پدرش، باید اعتراف کرد که در این زمینه چندان موفق نبوده است.

4- سعید سهیلی، ساعد سهیلی و سینا مهراد

سهیلی بعد از ساخت چند درام ازجمله مردی از جنس بلور و شب برهنه وارد سینمای کمدی شد. سهیلی همیشه فیلم‌ساز جریان اصلی و گیشه بوده است و گشت ارشاد هم اوج موفقیت او در این زمینه است.
ساعد سهیلی هم فعالیتش را با بازی در فیلم‌های پدرش آغاز کرد. اما به‌مرور توانست در حرفه بازیگری به جایگاه مستقلی برسد و در نقش‌هایی متفاوت بدرخشد. بازی خوب او در لاتاری، رخ دیوانه و چند مترمکعب عشق، نشان داد که می‌تواند بدون بهره گرفتن از نام پدرش هم موفق باشد. برادر ساعد که بانام سینا مهراد کارش را آغاز کرد هم با مجموعه تلویزیونی پدر درخشید و این روزها با نقشی مشابه در آقازاده حضور دارد. او عدم استفاده از نام خانوادگی‌اش را در تلاش برای دور ماندن از سایه موفقیت پدر و برادرش عنوان کرده است.

5- نصرت کریمی و بابک کریمی

نصرت کریمی فیلم‌سازی بود که با زبان طنز، به سراغ باورها و سنت‌های جامعه ایرانی رفت و زبان تندوتیزش، همیشه در آثارش خودنمایی می‌کرد. نصرت کریمی در سفر به ایتالیا برای تحصیل در رشته سینما با ویتوریو دسیکا آشنا شد و تأثیر او در سینمایش همیشه آشکار بود. کریمی بعد از انقلاب از تدریس و فیلم‌سازی محروم شد و به تندیس سازی روی آورد.
بابک کریمی، فرزند نصرت کریمی، از چهره‌هایی است که همیشه به سینمای مستقل و هنری علاقه‌مند بوده است. او برای اولین بار در درشکه‌چی ساخته پدرش بازی کرد و سال‌ها بعد در بلیت ساخته عباس کیارستمی به ایفای نقش پرداخت. اصغر فرهادی با دیدن این فیلم، او را برای بازی در جدایی نادر از سیمین دعوت کرد و این همکاری در گذشته و فروشنده نیز تکرار شد. بابک کریمی با ماهی و گربه ساخته شهرام مکری به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل شد و با سینما شهر قصه ساخته کیوان علی‌محمدی نامزدی سیمرغ بلورین جشنواره فجر را کسب کرد.

6- رسول ملاقلی‌پور و علی ملاقلی‌پور

رسول ملاقلی‌پور از مهم‌ترین سینماگران دفاع مقدس ایران بود که با آثاری چون قارچ سمی، هیوا و سفر به چذابه نشان داد که ژانر جنگ و دفاع مقدس را چقدر خوب می‌شناسد. میم مثل مادر آخرین فیلم رسول ملاقلی‌پور بود که آن‌هم با نگاهی به جنگ و تبعات آن ساخته شد و همان عصیان همیشگی ملاقلی پور را داشت.
علی ملاقلی‌پور، گرچه عصیان پدر را دارد، اما جهان سینمایی‌اش بسیار متفاوت است. علی ملاقلی‌پور، با قندون جهیزیه وارد سینمای کمدی- اجتماعی و عرصه کارگردانی شد. سریال کتونی زرنگی را هم برای تلویزیون ساخت که بعد از اظهارنظرهای سیاسی‌اش در فضای مجازی توقیف شد و تاکنون پخش نشده است. البته علی ملاقلی‌پور در ابتدای مسیرش است و هنوز معلوم نیست که می‌تواند آوازه و شهرتی شبیه پدر کسب کند یا خیر.

7- مهدی صباغ زاده و کاوه صباغ زاده

مهدی صباغ زاده از فیلم‌سازان پرکار سینمای ایران است. در کارنامه کاری‌اش از فیلم‌های سیاسی مثل خانه کاغذی دیده می‌شود تا کمدی‌های بی‌رنگ‌ورویی چون کلوپ همسران. صبحانه برای دو نفر، عشق کافی نیست و مجموعه دزدان مادربزرگ از مهم‌ترین آثار مهدی صباغ زاده هستند.
صباغ زاده در سی و پنجمین دوره جشنواره فجر با خانه کاغذی در کنار پسرش کاوه صباغ زاده و اولین فیلمش ایتالیا ایتالیا حضور داشت. کاوه صباغ‌زاده که در برخی از فیلم‌های پدرش دستیار کارگردان بوده و سابقه ساخت چند فیلم کوتاه را هم دارد با ایتالیا ایتالیا در سینمای عاشقانه و مستقل ایرانی قدم گذاشت و به موفقیت خوبی هم رسید تا نامش را مستقل از نام پدر بر سر زبان‌ها بیندازد.

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.

نوشته پدران و پسران سینمای ایران اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.